ناصر حجازی (۲۳ آذر ۱۳۲۸ – ۲ خرداد ۱۳۹۰) بازیکن و مربی فوتبال اهل ایران بود که در پست دروازهبان برای تیم ملی ایران و باشگاه استقلال (تاج) بازی کرد. او بهترین دروازهبان تاریخ ایران[۲][۳] و دومین دروازهبان برتر قرن بیستم قاره آسیا از نگاه فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال،[۴][۵] یکی از بهترین دروازهبان تمام دوران تاریخ جام ملتهای آسیا[۶][۷][۸] و نیز دروازهبان اول تیم ملی فوتبال ایران در دههٔ ۱۳۵۰ بود. از افتخارات حجازی میتوان به دو قهرمانی در جام ملتهای آسیا، یک قهرمانی در بازیهای آسیایی و شرکت در المپیک و جام جهانی فوتبال اشاره کرد. او همچنین به همراه تیم تاج قهرمانی در جام تخت جمشید و جام باشگاههای آسیا را تجربه کرده است. حجازی سابقه ۴ بازی با لباس تیم فوتبال منچستریونایتد را در کارنامه خود دارد، ولی به دلیل عدم صدور رضایتنامه و انحلال فدراسیون فوتبال ایران بخاطر وقوع انقلاب ۱۳۵۷، نتوانست اجازهنامه فدراسیون منحل شده ایران را به موقع منچستر یونایتد ارائه کند و گری بیلی به جای او با این باشگاه انگلیسی قرارداد بست.[۹] فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال حجازی را یکی از بهترین دروازهبان برتر قرن بیستم جهان و دومین دروازهبان برتر قرن بیستم قاره آسیا معرفی کرده است.[۱۰][۱۱] بر اساس نظرسنجی کنفدراسیون فوتبال آسیا ناصر حجازی به عنوان بهترین دروازهبان تمام ادوار تاریخ جام ملتهای آسیا انتخاب شد و نور صبری و محمد الدعیع در رتبههای بعدی قرار گرفتند.[۱۲][۱۳][۱۴] روزنامه نیو نیشن سنگاپور در سال ۱۹۸۰ حجازی را به عنوان یکی از ۱۰ دروازهبان برتر جهان برگزید و وبسایت ایاسپیان نام او را در فهرست «۱۰ بازیکن برتر قارهٔ آسیا در تمامی ادوار مسابقات جام جهانی» قرار داده است.[۱۵] حجازی با رکورد ۸۳۷ دقیقه در بسته نگاه داشتن دروازه، دارای رتبه ۱۳۴ جهان و رتبه دوم ایران از نگاه فدراسیون آمار و تاریخ فوتبال جهان است.[۱۶] حجازی در دوران مربیگریاش تیم استقلال تهران را به عنوان نایب قهرمانی جام باشگاههای آسیا و قهرمانی لیگ آزادگان رساند. او که به عنوان یکی از نمادهای باشگاه استقلال شناخته میشود،[۱۷] در روز دوشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۰ پس از تحمل مدتها رنج ناشی از بیماری سرطان ریه در بیمارستان کسری تهران درگذشت و در ۴ خرداد ۱۳۹۰ در «قطعه نامآوران» بهشت زهرا دفن شد.[۱۸] در آبان ۱۳۹۸ اعضای شورای شهر تهران در مصوبهای نام «بلوار فردوس غربی» را به «ناصر حجازی» تغییر دادند.[۱۹] زندگی شخصی ناصر حجازی ۲۳ آذر ۱۳۲۸ در پیرانشهر به دنیا آمد.[۲۰] این خانواده به دلیل نظامی بودن پدرش یکجا ساکن نبودند. سپس به تهران مهاجرت کردند و در تهران و همراه پدر، مادر، چهار خواهر و یک برادر در این شهر، زندگی میکرد. پدرش زادهٔ محلهٔ لاله تبریز بود[۲۱][۲۲] و مادرش زادهٔ خرم دره بود.[۲۳] بعد از پایان دوران دبستانش در مدرسه امیرکبیر،[۲۴] پدرش به دلیل انجام مأموریت خدمت، به تهران مهاجرت کرد، ناصر دوره دبیرستان را در دبیرستانهای ابومسلم، سعادت، سینا، سهند و شرق طی کرد. وی در تیم فوتبال دبیرستان ابومسلم در پست گوش راست و دروازهبانی بازی میکرد. همچنین در تیم بسکتبال این دبیرستان حضور مستمر داشت. دبیرستان ابومسلم در خیابان ابوسعید در نزدیکی میدان منیریه تهران، حوالی منزل سابق وی واقع شده بود. در سال ۱۳۵۰ وارد مدرسه عالی ترجمه شد و در سال ۱۳۵۶ لیسانس خود را دریافت کرد. در دوره مربیگری تیم ماشینسازی تبریز منطقه لاله تبریز (زادگاه پدرش) پاتوق تفریحی ناصر حجازی بود.[۲۲] بازی تاج و پرسپولیس، استادیوم آریامهر (آزادی)، مه ۱۹۷۵ دروازهبان: ناصر حجازی ایستاده از راست: اکبر مالکی، عزیز اصلی، کیوان نیکنفس، بهرام مودت، نشسته: ناصر حجازی خود حجازی گرایشش به فوتبال را این گونه تعریف میکند: من فوتبال را فقط به صورت تفریحی دنبال میکردم و رشته اصلی من بسکتبال بود و حتی برای تیم جوانان بسکتبال ایران هم انتخاب شدم و ماجرا از اینجا شروع شد که روزی با دوستان به تماشای بازی آموزشگاهی که تیم مدرسه ما هم در آن شرکت داشت رفتیم. در همان روز دروازهبان تیم مدرسه ما آسیب دید مربی تیم مرا صدا زد و گفت ناصر بیا درون دروازه بایست من هم گفتم آقا اصلاً من نمیتوانم من فقط گاهی فوتبال بازی میکنم اون هم هافبک تیم نه دروازهبانی!! مربی دست بردار نبود و میگفت تو قد بلند داری و بسکتبالیست هم بودی حتماً میتوانی چند توپ هوایی رو بگیری. خلاصه با اصرار مربی و با ترس و لرز و دلهره رفتم درون دروازه. آن روز برای من یک روز بیاد ماندنی و خاطرهانگیز است. خودم هم باورم نمیشد که چرا با وجود آنکه برای اولین بار درون دروازه ایستاده بودم اینقدر خوب توپ میگرفتم. بازی که تمام شد همه تماشاگرانی که برای دیدن مسابقه آماده بودن تشویقم کردند.[۲۵] ناصر حجازی و نوعروسش بر جلد مجلهٔ اطلاعات هفتگی، تیرماه ۱۳۵۲ همسر حجازی بهناز شفیعی نام دارد[۲۶] و حجازی از او دارای دو فرزند به نامهای آتوسا و آتیلا است که هردو فوتبالیست بودهاند. آتیلا چند سال در تیم استقلال تهران بازی میکرد و آتوسا هم اولین کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران بود.[۲۷] داماد او (همسر آتوسا) سعید رمضانی هم بازیکن حرفهای فوتبال است و فرزند آنها نیز امیرارسلان نام دارد. دوران حرفهای تاج تهران پس از قهرمانی در مسابقات باشگاهی قهرمان آسیا در سال ۱۹۷۰ تیم فوتبال نادر در دسته دوم باشگاههای تهران اولین باشگاه حجازی بود و از همان تیم به تیم ملی جوانان و تیم ملی بزرگسالان رسید. در سال ۱۳۴۸ به تاج پیوست و در همان سال اول، قهرمانی جام باشگاههای آسیا و جام تخت جمشید را با این تیم به دست آورد. وی تا پایان دوران بازیکنی خود بهجز ۵سال از ۹ دیماه ۱۳۵۴ تا ۱۷ دیماه ۱۳۵۹، دروازهبان تاج٫استقلال تهران بود و با این تیم چندین دوره قهرمانی در لیگ کشور، جام باشگاههای تهران، جام حذفی ایران و جام باشگاههای آسیا را جشن گرفت.[۲۵] وی از ۹ دیماه ۱۳۵۴ برای تیم شهباز بازی کرد. مدت کوتاهی پس از جام جهانی ۱۹۷۸ با تیم منچستر یونایتد تمرین میکرد ولی عدم صدور کارت «آی.تی. سی»، به دلیل نبود فدراسیون فوتبال منسجم در ایران، مانع از حضور حجازی در لیگ انگلیس شد و وی به ایران برگشت. او در ۱۷ مرداد ۱۳۵۶ در بازی تیمهای شهباز و بانک ملی جای خود را درون دروازه شهباز به ناصر وثوق داد. ایرج سلیمانی سرمربی تیم در پانزده دقیقه مانده به پایان بازی حجازی را به جای علی مناجاتی وارد زمین کرد و در خط حمله بازی داد. شهباز این بازی را دو بر صفر برد.[۲۸] حجازی در پایان دوران بازیکنی خود به بنگلادش رفته و پس از مدت کوتاهی دروازهبانی در تیم محمدان، سرمربی این تیم شد. دوران ملی ناصر حجازی در مقابل بازیکن استرالیایی در بهار ۱۳۵۶، مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۸ با سرمربیگری رایکوف در تیم ملی، او عزیز اصلی و فرامرز ظلی را کنار گذاشت و ناصر حجازی را برگزید. در مرداد ۱۳۴۸، تیم ملی برای بازیهای دوستانه راهی شوروی شد و پنج مسابقه انجام داد. در چهار دیدار اول حجازی دروازهبان تیم بود که اولین تجربه ملی وی محسوب میشد. در برابر تیم ایوانوفو چهار گل خورد، در برابر مینسک دو و در مقابل ویلنوسک و کالنین هم سه بار دروازه اش گشوده شد، دوازده گل خورده در چهار مسابقه باعث شد تا در بازی پنجم جای خود را به رضا قفلساز بدهد. پس از آن حجازی اولین بازی ملی رسمی خود را در سن ۱۹ سالگی در ۲۲ شهریور ۱۳۴۸ در آنکارا در مقابل تیم ملی پاکستان در جام اکو انجام داد که با نتیجه ۴ بر ۲ به نفع ایران پایان یافت. در بازی دوم او در مقابل تیم ملی ترکیه چهار گل در نیمه اول دریافت کرد. عملکرد تیم پس از این مسابقات مورد انتقاد قرار گرفت تا جایی که کیهان ورزشی نوشت: «مربی خارجی اگر ارسطو هم باشد هرگز نمیتواند ما را بشناسد… باید تیم فاتح آسیا حفظ میشد و باید فرزامی و یاوری و ظلی و طالبی را میآوردند نه این چند بچهٔ بیتجربه را». قبل از صعود ایران به جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین به بازیکنان قول اعطای خانه در شهرک غرب تهران و پاداش داده شده بود، پس از صعود، فدراسیون فوتبال زیر بار وعده داده شده نرفت. حجازی در آستانه سوار شدن بازیکنان به هواپیما برای سفر به آرژانتین درخواست اجرای وعدهها را کرد و گفت که پا به هواپیما نخواهد گذاشت، در واپسین لحظات پاکت پولی تهیه شد و تحویل حجازی شد و او پاکت را تحویل همسرش داد. حجازی بعداً گفت: «تا پول نگرفتم سوار هواپیما نشدم. اما چرا؟ تا آخرین لحظه فکر نمیکردم که فدراسیون فوتبال در حقم کم لطفی کند. اصرار میکردم اگر نتوانم پول تهیه کنم همسرم به جرم کشیدن چک بی محل دستگیر میشود… پای پله هواپیما به مهاجرانی گفتم تا اینجا روی قول شما حساب میکردم. اما حالا اگر قرار است همسرم به زندان بیفتد به آرژانتین نمیآیم. در تهران میمانم…»[۲۸] آخرین بازی ملی حجازی در سال ۱۳۵۹ در برابر کویت انجام شد و بعد از آن به دلیل قانون عجیبی معروف به «قانون ۲۹ سالهها» که حضور دروازهبانان بالای ۲۹ سال در تیم ملی را ممنوع میکرد از تیم ملی کنار گذاشته شد.[۲۵] این قانون در پی آن ابلاغ شد که در اوایل انقلاب در شروع یکی از بازیهای استقلال تهران مسئولان حراست سازمان تربیت بدنی برای مراسم ابتدایی بازی به بازیکنان هر دو تیم عکسهایی از روحالله خمینی داده بودند تا هنگام قرائت قرآن در دست بگیرند ولی ناصر حجازی از گرفتن عکس خمینی امتناع کرد. پس از این اتفاق مسئولان از ورود حجازی به زمین جلوگیری کردند و چند روز بعد از آن مسئولان تربیت بدنی از جمله نصرالله سجادی قانون عدم حضور بازیکنان بالای ۲۹ سال در تیم ملی را ابلاغ کردند.[۲۹] «قانون ۲۹ سالهها» در آن زمان تنها به ناصر حجازی ابلاغ شد[۳۰] و بسیاری بر این باورند که این قانون تنها برای کنار گذاشتن حجازی که دقیقاً در آن زمان ۲۹ساله بود، تدوین شد.[۳۱] ناصر حجازی در دهه ۱۳۵۰ دروازهبان اصلی تیم ملی ایران بود و با این تیم دو بار قهرمان جام ملتهای آسیا (۱۹۷۲ و ۱۹۷۶) و یک بار قهرمان بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران شد. او در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین هم شرکت کرد و عملکرد خوبی در جام جهانی داشت. با وجود اینکه ایران در مرحلهٔ گروهی ۸ گل دریافت کرد (که چهار تای آنها از روی نقطه پنالتی وارد دروازه شدند) عملکرد حجازی مورد توجه تیم منچستریونایتد قرار گرفت و مدتی هم با این تیم تمرین کرد. پس از آنکه فدراسیون فوتبال ایران به او اجازه نداد به منچستر بپیوندد از طرف باشگاه منچستر یک هفته به او فرصت داده شد تا رضایت نامه دریافت کند اما نتوانست در فرصت مقرر رضایتنامه بگیرد و پس از پایان این مدت، منچستر با دروازهبان دیگری قرارداد امضا کرد. او همچنین سهمیه حضور در المپیک ۱۹۷۶ مونتریال و مقام سومی جام ملتهای آسیا ۱۹۸۰ را هم بهدستآورد.[۳۲]
